Przywiązanie to głęboko zakorzeniony proces emocjonalny, który przez całe życie wpływa na nasze relacje interpersonalne. Teoria przywiązania Johna Bowlby'ego wyjaśnia, jak nasze wczesne interakcje z opiekunami wpływają na to, jak wchodzimy w relacje w życiu dorosłym. W niniejszym artykule dowiesz się, jakie są 4 style przywiązania, jak rozpoznać swój typ i jak wpływa on na relacje w związku.
Czym jest przywiązanie?
Przywiązanie to głęboka więź emocjonalna, która rozwija się między dzieckiem, a jego głównym opiekunem. To wczesne doświadczenie determinuje sposób, w jaki nawiązujemy relacje z ludźmi, w tym z partnerami w życiu dorosłym. John Bowlby, brytyjski psychoanalityk, zapoczątkował teorię przywiązania, która tłumaczy, jak poczucie bezpieczeństwa w dzieciństwie wpływa na dorosłe związki. Styl przywiązania kształtuje się głównie na bazie relacji z rodzicami, a jego efekty możemy odczuwać przez całe życie, zarówno w interakcjach międzyludzkich, jak i w sposobie reagowania na bliskość i separację.
Czym są style przywiązania. Rodzaje stylów przywiązania w związku.
W teorii przywiązania wyróżnia się cztery podstawowe style przywiązania:
bezpieczny,
unikowy, inaczej unikający,
lękowo-ambiwalentny,
zdezorganizowany.
Każdy z nich ma różny wpływ na nasze relacje z innymi. Znajomość własnego typu przywiązania może pomóc lepiej zrozumieć swoje zachowania w bliskich związkach i nawiązywać zdrowsze relacje.
Bezpieczny styl przywiązania – na czym polega?
Osoby o bezpiecznym stylu przywiązania charakteryzują się poczuciem bezpieczeństwa we wszystkich relacjach interpersonalnych. Ich główny opiekun w dzieciństwie reagował na ich potrzeby w sposób czuły i konsekwentny, co pozwalało im nawiązywać zdrowe więzi z innymi ludźmi.
Bezpieczny styl przywiązania buduje prawdziwą więź bez obawy przed odrzuceniem i zależnością. Takie osoby łatwo nawiązują głębokie związki, potrafią wyrażać swoje uczucia i są w stanie otwarcie komunikować swoje potrzeby. Potrafią okazać wsparcie, jak również przyjąć pomoc. Nie będą jednak ratować związku za wszelką cenę.
Cechy bezpiecznego stylu przywiązania:
Zaufanie do innych,
Pewność siebie,
Zdolność do bliskości emocjonalnej,
Odczuwanie bezpieczeństwa w związku,
Zdolność do wyrażania emocji i potrzeb,
Umiejętność proszenia o pomoc.
Osoby o stylu bezpiecznym cenią sobie stabilność i potrafią budować trwałe relacje oparte na wzajemnym zaufaniu i uczciwości.
Styl unikający lub unikowy styl przywiązania – co to oznacza?
Osoby o unikającym stylu przywiązania mają trudności w nawiązywaniu bliskich relacji. Ludzie o tym stylu unikają emocjonalnej bliskości i mogą czuć się niekomfortowo w zbyt zaangażowanych związkach.
W dzieciństwie ich potrzeby mogły być ignorowane, co prowadziło do wykształcenia przekonania, że nie mogą liczyć na innych. Unikający styl przywiązania często przejawia się w dorosłych związkach w postaci dystansowania się od partnera i uciekania od zbyt emocjonalnych rozmów.
Tacy ludzie nie do końca wierzą w prawdziwą miłość romantyczną, obawiają się intymności, mogą odbierać partnerów jako zdesperowanych lub narzucających się. Zdarza się, że bardzo angażują się w pracę, rekompensując sobie w ten sposób brak bliskich, intymnych związków. Nie są skłonne do okazywania wsparcia partnerowi i same w obliczu kryzysu wolą, aby partner dał im przestrzeń do bycia samemu.
Jak osoby o unikowym stylu przywiązania reagują w związku?
Często unikają zaangażowania emocjonalnego.
Mają trudności z wyrażaniem uczuć.
Nie potrafią przyjmować pomocy.
Cenią sobie niezależność.
Mogą czuć się przytłoczone nadmierną bliskością.
Lękowo - ambiwalentny styl przywiązania: jakie ma objawy?
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania występuje u osób, których relacje z głównym opiekunem w dzieciństwie były niespójne – czasem opiekun reagował ciepłem, a innym razem był chłodny i zdystansowany. Taka nieprzewidywalność powodowała, że stale obawiali się utraty bliskości. W życiu dorosłym osoby te mogą przejawiać nadmierną zależność od swojego partnera, domagać się nieustannego zapewniania o miłości i czuć się zaniepokojone, gdy partner nie odpowiada na ich potrzeby. Mogą też odczuwać silny lęk przed porzuceniem.
Charakterystyka lękowego stylu przywiązania:
Silna potrzeba bliskiej więzi i strach przed odrzuceniem.
Zamartwienie się, że partner ich nie kocha.
Nadmierna zależność od partnera.
Skłonność do zaborczości i zazdrości.
Zdezorganizowany styl przywiązania – najbardziej skomplikowany?
Osoby o zdezorganizowanym stylu przywiązania często mają sprzeczne uczucia dotyczące bliskości – z jednej strony pragną miłości, z drugiej obawiają się jej. Ten styl jest wynikiem trudnych relacji z opiekunami, które mogły obejmować traumatyczne doświadczenia. W dorosłych związkach osoby te mogą mieć trudności z zaufaniem i wyrażaniem swoich emocji, co może prowadzić do relacji pełnych napięć i nieprzewidywalności.
Jak rozpoznać styl zdezorganizowany?
Brak zaufania do innych.
Sprzeczne emocje wobec bliskości i zaangażowania.
Trudności z wyrażaniem uczuć i potrzeb.
Niestabilność emocjonalna.
Nieprzewidywalne zachowania.
Obawa przed odrzuceniem.
Skłonność do reakcji obronnych w relacjach.
Teoria przywiązania Johna Bowlby – jak to wszystko się zaczęło?
Teorię przywiązania zapoczątkował w latach 50 XX wieku brytyjski psychoanalityk John Bowlby, który badał, jak relacje ze swoimi opiekunami w dzieciństwie wpływają na rozwój emocjonalny człowieka. Bowlby uważał, że sposób, w jaki dzieci nawiązują takie więzi, determinuje ich zdolność do budowania zdrowych, dorosłych relacji.
Stworzył on pojęcie tzw. figury przywiązania, czyli osoby, z którą w dzieciństwie nawiązujemy najbliższą więź (matka, ojciec, babcia, dziadek, starsze rodzeństwo). Utrzymanie bliskości z tą osoba jest dla dziecka najważniejsze, a sposób w jaki ta figura zaspokaja potrzeby dziecka wpływa na całe życie.
Bowlby uważał, że przywiązanie ma cztery charakterystyczne cechy:
chęć utrzymania bliskości: to pragnienie bycia blisko swojej figury,
bezpieczna baza: miejsce, z którego dziecko może odkrywać świat,
bezpieczna przystań: powrót do figury przywiązania w obliczu strachu lub zagrożenia,
lęk separacyjny: niepokój, który pojawia się przy braku figury.
Niedostępność figury może przejawiać się w różny sposób. Jest to np. nie dostrzeganie lub nie odpowiadanie na potrzeby dziecka, niskie zaangażowanie w utrzymywanie kontaktu z dzieckiem lub demonstrowanie zachowań nieadekwatnych do danej sytuacji (np. złość w odpowiedzi na lęk dziecka).
Może to być również brak stałości w zachowaniu figury (na tę samą sytuację odpowiada inaczej, w zależności od swojego nastroju). To znacząco wpływa na poczucie bezpieczeństwa dziecka, gdyż nie wie ono, czego może się spodziewać.
Cztery fazy, które kształtują przywiązanie w dzieciństwie
Badacz zdefiniował następujące cztery fazy, które kształtują rodzaj przywiązania dzieci:
Faza I, od urodzenia do dwunastego tygodnia życia: dziecko jeszcze nie rozróżnia, kto jest bliski, a kto obcy i jego zachowanie jest takie samo w stosunku do wszystkich osób z jego otoczenia.
Faza II, od trzeciego do dziewiątego miesiąca życia: niemowlę zaczyna rozpoznawać rodziców lub opiekunów i równocześnie zaczyna odczuwać lęk przed nieznajomymi.
Faza III, od dziewiątego miesiąca do końca drugiego roku życia: zaczynają tworzyć się system przywiązania. Pojawia się coraz więcej zachowań, które mają utrzymać bliską więź z figurą.
Faza IV, od trzeciego roku życia: dziecko zaczyna rozpoznawać intencje i plany figury. Zaczyna też pojmować złożoność świata.
Wraz z upływem lat autonomia dziecka zwiększa się, a jego zależność znacznie się zmniejsza. Jednak wzorzec przywiązania nigdy nie znika. W rzeczywistości, w wieku dorosłym zostaje przywrócony w innych relacjach.
Warto zaznaczyć, że J. Bowlby nie stworzył definicji stylów. Nastąpiło to dużo później.
Kto zdefiniował style przywiązania?
Zrobiła to współpracowniczka Bowlby’ego, psycholog Mary Ainsworth. Rozwinęła idee dotyczące teorii przywiązania, badając konkretne wzorce zachowań dzieci, które ostatecznie nazwano stylami przywiązania w latach 70 XX wieku. Co ciekawe, Ainsworth wyróżniła 3 style: bezpieczny, unikający i styl lękowo-ambiwalentny. Czwarty styl przywiązania oparty na zdezorganizowaniu został dodany później przez kolejne badaczki, Mary Main i Judith Solomon.
Jak styl przywiązania wpływa na związek i dorosłe życie?
Style więzi, które powstają w dzieciństwie, mają ogromny wpływ na kształt dorosłych relacji. Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania łatwiej nawiązują zdrowe, długotrwałe relacje, podczas gdy osoby o pozostałych trzech stylach mogą borykać się z trudnościami w zaufaniu i wyrażaniu emocji. Zrozumienie jak styl przywiązania kształtuje się u dziecka może pomóc w budowaniu zdrowszych, bardziej zrównoważonych relacji z partnerem w życiu dorosłym.
Psychoterapia jako sposób na zmianę własnego stylu przywiązania
Czy można zmienić styl przywiązania w życiu dorosłym? Dla osób, które zmagają się z trudnościami wynikającymi z trzech stylów przywiązania, psychoterapia może być kluczem do zmiany. Terapia pozwala na przepracowanie wcześniejszych traum i zrozumienie, w jaki sposób te doświadczenia wpłynęły na nasze emocjonalne relacje. Dzięki terapii można kształtować nowe, zdrowsze schematy przywiązania, co z kolei prowadzi do bardziej satysfakcjonujących związków.
Test stylów przywiązania
Generalnie, tak ważny temat warto omówić z psychologiem. W Internecie możesz jednak znaleźć test dostępny na stronie firmy IRDLabs. Wykonanie tego testu może być pierwszym dobrym krokiem w kierunku zaadresowania kłopotów, z którymi ewentualnie się zmagasz. Szczególnie wtedy, jeśli dostrzegasz u siebie powtarzające się wzorce zachowań dotyczące np. wyboru partnerów. Dzięki temu odkryjesz i w pełni zrozumiesz wpływ stylu przywiązania na związek. A to może istotnie podnieść Twoją satysfakcję z życia, zwłaszcza wtedy kiedy towarzyszy Ci stan lekowy.
Podsumowanie: styl przywiązania, a relacje z innymi i partnerem
Zrozumienie własnego stylu przywiązania może mieć ogromny wpływ na nasze relacje. Niezależnie od tego, czy mamy bezpieczny typ przywiązania, czy zmagamy się z trudnościami wynikającymi np. ze stylu lękowego, wiedza o tym, jak nasze wczesne relacje wpłynęły na nasze życie dorosłe, jest pierwszym krokiem do zrozumienia siebie i swoich potrzeb.
Najważniejsze rzeczy do zapamiętania:
Bezpieczny styl przywiązania sprzyja budowaniu trwałych i zdrowych relacji.
Unikowy styl przywiązania przejawia się dystansem do bliskości.
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania prowadzi do nadmiernej zależności i lęku przed porzuceniem.
Zdezorganizowany styl przywiązania to sprzeczne uczucia dotyczące intymności i zaangażowania.
Psychoterapia może pomóc w zmianie trudnych wzorców przywiązania na zdrowsze i bardziej wspierające.
Zobacz także
Czym jest asertywność
ISTJ - osobowość typu Logistyk
Co znaczy człowiek empatyczny
Comentarios