Albert Einstein to ikona nauki i wybitny umysł. Jego teorie względności oraz inne odkrycia zrewolucjonizowały nasze zrozumienie wszechświata i wpłynęły na wiele różnych dziedzin nauki.
Ale równocześnie, to osoba ekscentryczna i jak się okazuje, w życiu prywatnym nie do końca radząca sobie ze sprawami życia codziennego i nie potrafiąca tworzyć bliskich, głębokich relacji z najbliższymi mu ludźmi.
W tym artykule przyjrzymy się zarówno dziedzictwu tego wybitnego naukowca, jak i jego życiu prywatnemu, które obfitowało w wiele smutnych i trudnych wydarzeń. Podamy również długą listę ciekawostek związanych z jego bogatym życiorysem i postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy jego ekscentryczne zachowania mogły mieć bezpośredni neurologiczny powód.
Każdy Chyba Wie Kim Był Albert Einstein Jako Naukowiec
Albert Einstein był przede wszystkim wybitnym fizykiem i jest uznawany za jednego z największych przedstawicieli tej dziedziny w całej historii, obok Newtona, Maxwella i Galileusza.
Koncepcje, które przyniosły mu największy rozgłos to szczególna i ogólna teoria względności. Symbolem tej pierwszej jest słynne równanie E=mc². Jego odkrycia zmieniły na zawsze fundamentalne założenia nauki o czasie, przestrzeni i grawitacji oraz doprowadziły do rozkwitu astrofizyki w XX wieku. Wśród nich znalazła się stała kosmologiczna, która później okazała się możliwym wyjaśnieniem istnienia ciemnej energii.
Przewidział też istnienie fotonu, a jego hipotezy umożliwiły innym uczonym stworzenie nowej mechaniki kwantowej. To również on odkrył tzw. emisję wymuszoną, czyli zjawisko umożliwiające budowę laserów. Jego prace wywarły też wpływ na rozwój matematyki XX wieku, zwłaszcza w dziedzinie rachunku różniczkowego.
W całym swoim życiu opublikował ponad 450 prac, w tym ponad 300 naukowych. Był nie tylko naukowcem, ale też popularyzatorem nauki. Wniósł znaczący wkład w filozofię nauki, jak również angażował się w wiele inicjatyw społecznych.
Sławne cytaty Einsteina, które po nim pozostały, dotyczą bardzo różnych dziedzin.
Wyobraźnia i ciekawość były głównymi motorami napędowymi jego działań.
A jakim był człowiekiem w życiu codziennym? Jak radził sobie jako mąż lub ojciec? Za chwilę odpowiemy na te pytania. Podamy też więcej szczegółów nt. jego najważniejszych odkryć.
Albert Einstein: Biografia, Życiorys, Życie Prywatne
Udostępniona historykom pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku prywatna korespondencja Alberta Einsteina - w tym listy miłosne pisane do pierwszej żony, pozwoliła pokazać ludzką twarz tego wielkiego uczonego, wykreowanego wcześniej przez media na "absolutnego geniusza" i "świętego XX wieku".
Stało się tak dzięki książce napisanej przez Paula Cartera i Rogera Highfielda, którą wydano w 1993 roku. Wywołała ona wielkie poruszenie w środowisku historyków nauki i stała się światowym bestsellerem. Z doskonale udokumentowanej biografii wyłania się nieco smutny portret człowieka o skomplikowanym życiu uczuciowym, krzywdzącego swoich najbliższych i czasami wręcz nie radzącego sobie z wyborami "dnia codziennego".
Popatrzmy więc najpierw na życie Einsteina z tej ludzkiej strony, a potem zajmiemy się jego wielkimi dokonaniami naukowymi.
Wczesne Lata W Niemczech
Albert Einstein urodził się 14 marca 1879 r. w domu przy Bahnhofstrasse B nr 135 w niemieckim mieście Ulm położonym w Wirtembergii. Jego rodzice byli Żydami, a ojciec handlował pierzynami. Dwa lata po jego narodzinach rodzina przeniosła się do Monachium, gdzie w roku 1881 urodziła się jego jedyna siostra - Maria.
Pierwszy raz zetknął się z nauką, gdy miał pięć lat. Jego ojciec pokazał mu kompas, którego działanie wywarło na nim „głębokie i trwałe wrażenie". W tym czasie rozpoczął naukę w domu, a ponieważ jego matka była muzykiem, Albert w wieku sześciu lat zaczął uczyć się gry na skrzypcach. Lekcje gry pobierał do trzynastego roku życia. I grał do późnej starości.
W 1886 r. zaczął uczęszczać do szkoły powszechnej, i wbrew temu co podają obiegowe mity, był jednym z najlepszych uczniów. Od 1888 r. chodził do katolickiego Gimnazjum Luitpolda w Monachium, gdzie również należał do najlepszych uczniów.
Firma Einsteinów zaczęła podupadać i w 1894 r. rodzice przenieśli się do Mediolanu. Syna jednak pozostawiono w Monachium, pod opieką członków dalszej rodziny, aby mógł ukończyć szkołę. Według Marii jej brat w tym okresie stał się nerwowy. Pojawiły się nawet objawy depresji. Pół roku po wyjeździe rodziców Einstein wypisał się ze szkoły i dołączył do nich w Mediolanie, gdzie sam przygotowywał się do egzaminów na studia.
Matura, Studia i Początki Kariery W Szwajcarii
Czas spędzony w Szwajcarii był pełen ważnych wydarzeń osobistych i zawodowych. To właśnie w Zurychu Einstein opublikował swoje pierwsze prace naukowe i tam nastąpił jego sławny rok 1905, zwany Annus Mirabilis (Rok Cudowny).
W październiku 1895 r., w wieku 16 lat, Albert przystąpił do egzaminu wstępnego na Politechnikę Federalną w Zurychu (ETHZ). Potrzebował na to specjalnego pozwolenia, ze względu na młody wiek. Egzamin oblał, a powodem były słabe wyniki z przedmiotów humanistycznych.
By ukończyć szkołę średnią, za radą dyrektora ETHZ, następny rok spędził w szwajcarskim Aarau. We wrześniu 1896 r. zdał tam maturę. Uzyskał dobre oceny z niemal wszystkich przedmiotów – zwłaszcza ze śpiewu i muzyki oraz fizyki i matematyki. W tym samym roku zrzekł się obywatelstwa niemieckiego. Zrobił to najprawdopodobniej w celu uniknięcia służby wojskowej. Bez przynależności państwowej przystąpił ponownie do egzaminów na ETHZ, które tym razem zdał. Jednocześnie do tej samej sekcji fizyki i matematyki przyjęto Milevę Marić, która później wywarła duży wpływ na życie Alberta.
Mileva od razu wpadła mu w oko. Wydawała mu się kobietą inną niż wszystkie, które spotykał do tej pory. Był pod wrażeniem jej inteligencji i ambicji. On nazywał ją czarodziejką, a ona, 4 lata starsza, zaczęła mu matkować. Pożyczała notatki, wstawiała się za nim u profesorów, gdy po raz kolejny nie zjawił się na zajęciach, robiła mu na drutach skarpety i… czekała na oświadczyny. Ale równocześnie nie należała do kobiet pięknych. Była bardzo niska i z powodu dysplazji bioder widocznie utykała. Mimo to, całe noce dyskutowali o nauce. Albert obiecał jej, że ich małżeństwo będzie partnerstwem, będą razem pracować, tworzyć nowe koncepcje, pisać artykuły naukowe i zdobywać nagrody. Dla Milevy, zafascynowanej życiem i osiągnięciami Marie Skłodowskiej-Curie, było to więcej, niż mogła sobie wymarzyć.
Niestety Mileva nie została nigdy zaakceptowana przez rodziców Alberta. Jego matka krzyczała:
„To nie jest kobieta, to mól książkowy!”
Na ostatnim roku studiów Mileva odkryła, że jest w ciąży. Na egzaminach końcowych otrzymała za słabe oceny, by dostać dyplom. Albertowi udało się skończyć studia. Ale, aby móc ożenić się z Milevą, musiał znaleźć pracę. Jako bezpaństwowiec, najpierw 21 lutego 1901 roku przyjął obywatelstwo szwajcarskie. Potem szukał pracy akademickiej, Wysyłał podania do profesorów w całej Szwajcarii, zabiegał o asystenturę - niestety, wszyscy odmówili. Przez ponad rok utrzymywał się z pracy nauczyciela szkoły średniej lub prywatnych korepetycji.
Dopiero w lutym 1902 roku przeprowadził się do Berna i podjął pracę w Szwajcarskim Urzędzie Patentowym. To stanowisko pozwoliło mu na stabilizację finansową i wzięcie ślubu cywilnego z Milevą, który miał miejsce 6 stycznia 1903 r.
A z pierwszą ciążą Milevy wiąże się bardzo smutna historia. Urodziła córeczkę w roku 1902 w rodzinnej Serbii. Ale Albert nigdy córeczki nie zobaczył. Wg jednych źródeł została oddana do adopcji, wg innych pod opiekę dziadków. Konserwatyzm Szwajcarii sprawiał, że urzędnik państwowy nie mógł żyć w nieformalnym związku, a tym bardziej mieć dziecko z takiego związku. Z kolei Mileva nie miała wielkiego wyboru. Po oblaniu egzaminów była zdana na łaskę Alberta. Małżeństwo stało się dla niej jedyną szansą na dalszy rozwój naukowy, już nie na wyższej uczelni, tylko przy wspólnych badaniach z mężem.
Na początku małżeństwo żyło skromnie. Za dnia Albert pracował w urzędzie, a Mileva sprzątała, robiła zakupy, gotowała. Wieczorami, gdy mąż miał czas, by skupić się na rozmyślaniu, pomagała mu w pracy naukowej. Wydawało się, że spełniają się marzenia o intelektualnym partnerstwie. 14 maja 1904 r. urodził się pierwszy syn, Hans Albert. Drugi syn, Eduard, urodził się 28 lipca 1910 r.
Przełom nastąpił w roku 1905, kiedy to Albert ogłosił aż pięć głośnych prac naukowych. Dzięki temu jego nazwisko stało się sławne. Z czasem zaczęły też spływać oferty wymarzonych posad akademickich. Jedną z nich była praca na politechnice w Zurychu.
Mileva cieszyła się na ten powrót do źródeł, miała nadzieję na dyskusje naukowe i spotkania z badaczami. Mąż miał jednak inne plany. On sam, owszem, chciał oddać się całkowicie nauce. Ale żona miała dbać o dom.
W swoim cudownym roku napisał też rozprawę doktorską, a następnie w marcu 1909 r. został profesorem nadzwyczajnym fizyki teoretycznej na Uniwersytecie w Zurychu. W tym samym roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Genewskiego. W 1911 r. został profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Niemieckim w Pradze, a półtora roku później wrócił na macierzystą ETHZ jako profesor zwyczajny.
Wiosną 1913 r. prominentni badacze Max Planck i Walther Nernst złożyli mu potrójną propozycję:
przyjęcie członkostwa Pruskiej Akademii Nauk,
profesurę Uniwersytetu Berlińskiego z prawem, ale bez obowiązku wykładania,
stanowisko dyrektora mającego powstać Instytutu Fizyki Cesarza Wilhelma.
Dla uczonego, który chciał skupić się wyłącznie na myśleniu była to oferta wręcz idealna i z radością ją przyjął. W marcu 1914 r. przeprowadził się z rodziną do Berlina i stał się poddanym Cesarza Rzeszy Niemieckiej.
Ale jego małżeństwo już wcześniej zaczęło się psuć. Dochodziło do coraz częstszych awantur. Albert izolował żonę od swojego otoczenia akademickiego, zaczął być gościem w domu, czasami znikał nawet na kilka dni.
Dużo wskazuje na to, że w domu dochodziło do rękoczynów. Nie ma też wątpliwości, że Albert zdradzał swoją żonę. Czarę goryczy przelał jednak romans z własną kuzynką, Elsą, która mieszkała w Berlinie. Z listów naukowca do kuzynki i kochanki jednocześnie dowiadujemy się, co myślał o pierwszej żonie. Określał ją jako "pracownika, którego nie może zwolnić".
Ostatecznie małżonkowie ustalili separację w roku 1914, żeby formalnie rozwieść się dopiero w roku 1919. Dlaczego? Prawdopodobnie dlatego, że ekscentrykowi zależało na zachowaniu pozorów, gdyż rozwód mógł bardzo zaszkodzić jego publicznemu wizerunkowi.
Wszystko to działo się w czasie I wojny światowej. W tym okresie sławny już profesor opublikował prace na temat kosmologii i fal grawitacyjnych, znalazł nowe wyprowadzenie prawa Plancka, napisał pięćdziesiąt artykułów naukowych i wydał książkę popularyzującą teorię względności.
Należy jednak podkreślić, że w ramach umowy rozwodowej zgodził się przekazać byłej żonie wszelkie apanaże finansowe związane z otrzymaniem ewentualnej nagrody Fundacji Nobla i słowa dotrzymał. Z drugiej strony ożenił się ze swoją kuzynką Elsą już miesiąc po uzyskaniu rozwodu z Milevą.
Elsa uwielbiała brylować w towarzystwie. Była też bardzo wyrozumiała w stosunku do swojego męża i lubiła się nim opiekować. Tolerowała liczne romanse, a jedną z kochanek zatrudniła nawet jako sekretarkę.
W latach 20 małżeństwo zaczęło podróżować. On wygłaszał prelekcje i dzielił się swoimi przemyśleniami. Często odbierał też kolejne nagrody, takie jak np. tytuł doktora honoris causa poszczególnych uczelni. W roku 1921 odwiedzili USA i Wielką Brytanię.
W latach 1922-23 para odwiedziła Kolombo, Singapur, Hongkong i Szanghaj, następnie Kobe i Kioto oraz Palestynę. W roku 1925 kierunkiem podróży była Ameryka Południowa, a w niej Argentyna, Brazylia i Urugwaj.
W 1930 r. Einsteinowie drugi raz popłynęli do Stanów Zjednoczonych, przebywając tam do marca 1932 r. Wtedy to nastąpiło spotkanie Einsteina z Charlie Chaplinem, które potem przerodziło się w wieloletnią przyjaźń. I właśnie wtedy miały paść na powitanie często cytowane słowa:
Najbardziej podziwiam w twojej sztuce to, że nie mówisz ani słowa, a jednak świat cię rozumie — na co Chaplin odrzekł — To prawda, ale twoja sława jest jeszcze większa. Świat cię podziwia, choć nikt ciebie nie rozumie.
W trakcie tego pobytu profesor poznał również Abrahama Flexnera, który zaproponował mu posadę w nowo tworzonym Instytucie Studiów Zaawansowanych w Princeton, na co uczony się zgodził i wrócił do Europy by uporządkować swe sprawy.
Przeprowadzka do Stanów Zjednoczonych, Kolejne Obywatelstwo i Ostatnie Lata Życia
10 grudnia 1932 r. Einsteinowie po raz trzeci wypłynęli do USA. 30 stycznia 1933 r. naziści doszli do władzy w Niemczech, a Adolf Hitler został kanclerzem. Uczony, dowiedziawszy się o tym postanowił, że nie wróci już do Niemiec. Miał jednak wciąż kilka spraw do załatwienia - zamieszkał więc tymczasowo w Le Coq sur Mer w Belgii. W tym czasie otrzymywał oferty pracy z Jerozolimy, Oksfordu, Lejdy, Madrytu i Paryża - wszystkie odrzucił.
7 października 1933 r. przeniósł się na stałe do Ameryki wraz z żoną, asystentem i sekretarką i objął zaproponowane mu stanowisko. W wyniku tej decyzji został pozbawiony przez rząd III Rzeszy obywatelstwa niemieckiego i znów stał się bezpaństwowcem.
Niestety 20 grudnia 1936 roku po długiej i bolesnej chorobie zmarła Elsa Einstein. Albert wspominał później, że gdyby nie praca, straciłby jakąkolwiek ochotę do życia.
W sierpniu 1939 r. odwiedzili go Leó Szilárd i Eugene Wigner, zaniepokojeni możliwością skonstruowania przez III Rzeszę bomby atomowej. Przekonali go do wysłania do ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych, Franklina Delano Roosevelta, sławnego listu, który najprawdopodobniej pośrednio przyczynił się do uruchomienia Projektu Manhattan, czyli wyprodukowania bomby atomowej prze Stany Zjednoczone Ameryki. Odpowiedź Prezydenta na list była następująca:
Drogi Profesorze! Chciałbym podziękować za Pana list z niezwykle ważnymi i interesującymi informacjami. Uznałem je za tak istotne, iż powołałem radę, złożoną z szefa Biura Standardów oraz wybitnych przedstawicieli sił zbrojnych, których zadaniem będzie wszechstronne zbadanie wszystkich aspektów Pańskich sugestii dotyczących uranu (...) Proszę przyjąć moje najszczersze wyrazy podziękowania. - Franklin Delano Roosevelt
Nie jest jednak prawdą, że Einstein brał jakikolwiek udział w pracach nad bombą i był bezpośrednią przyczyną zainicjowania Projektu Manhattan. Prezydent USA zlecił budowę bomby atomowej dopiero w październiku 1941 roku.
1 października 1940 r. profesor został zaprzysiężony jako obywatel Stanów Zjednoczonych. Przez kolejne 15 lat kontynuował swoje badania i stał się prominentną postacią publiczną, angażując się również w walkę o prawa obywatelskie oraz zwalczanie antysemityzmu i wszelkich innych form dyskryminacji. W nauce jego celem było zunifikowanie wszystkich koncepcji w jednej spójnej teorii, ale nie udało mu się tego osiągnąć.
W ostatnich latach życia profesor miewał silne bóle w górnej części brzucha, a jesienią 1948 r. lekarz wykrył u niego guza wielkości pomarańczy. 31 grudnia laparotomia wykazała, że był to tętniak aorty. 18 marca 1950 roku Einstein spisał testament, w którym wszystkie swoje listy, rękopisy i prawa autorskie przekazał Uniwersytetowi Hebrajskiemu w Jerozolimie.
Einstein zmarł 18 kwietnia 1955 roku po pęknięciu tętniaka aorty brzusznej w szpitalu Princeton. Jego ciało skremowano, a prochy rozrzucono w nieznanym miejscu. Nie istnieje więc jego grób, który by go upamiętniał i który można by odwiedzać.
Jak Powstała Szczególna i Ogólna Teoria Względności?
Najbardziej znanym wkładem, który Einstein wniósł w naukę jest jego teoria względności. W 1905 roku opublikował pracę na temat Szczególnej Teorii Względności, wprowadzając słynne równanie E=mc², które opisuje związek między masą, a energią. To podejście zakwestionowało tradycyjne rozumienie absolutnego czasu i przestrzeni, sugerując, że są one względne i zależne od obserwatora.
Już pierwsza koncepcja była absolutnie rewolucyjna, ale Einstein poszedł jeszcze dalej. W 1915 roku przedstawił Teorię Ogólną, która rozszerzyła jego wcześniejsze idee, obejmując grawitację jako zakrzywienie czasoprzestrzeni. To odkrycie dostarczyło nowych wglądów w działanie wszechświata i pozostaje fundamentem współczesnej astrofizyki.
Ogólna teoria miała ogromne znaczenie dla naszego rozumienia kosmosu. Wyjaśniła precesję peryhelium Merkurego, przewidziała zaginanie światła przez grawitację i stworzyła podstawy dla badań nad czarnymi dziurami oraz rozszerzaniem się wszechświata.
Teoria Einsteina miała również praktyczne zastosowania, wpływając na technologie takie jak współczesny GPS, który polega na precyzyjnych pomiarach czasu uwzględniających ruch ziemi i poruszających się na niej obiektów.
Za co Einstein otrzymał Nagrodę Nobla?
Albert Einstein otrzymał Nagrodę Nobla w 1921 roku „za zasługi dla fizyki teoretycznej, w szczególności za odkrycie praw rządzących efektem fotoelektrycznym”. To odkrycie było kluczowe dla rozwoju mechaniki kwantowej, pokazując, że światło może być rozumiane zarówno jako fala, jak i cząstka.
Praca uczonego nad zjawiskiem fotoelektrycznym wykazała jego zdolność do badania różnych dziedzin nauki, a nagroda przypieczętowała uznanie dla jego wyjątkowego wkładu w fizykę teoretyczną i jego ogromny wpływ na współczesną myśl naukową. Ponadto stała się podstawą do późniejszych odkryć związanych z cząstkami elementarnymi.
W tym samym roku wyjaśnił i opisał ruchy Browna, będące efektem termicznego ruchu cząsteczek, które w wyniku kolizji z cząstkami otoczenia zmieniają swój kierunek oraz prędkość. To odkrycie było istotne dla potwierdzenia teorii atomowej.
Ciekawostki z życia Einsteina
Wczesne talenty muzyczne: Einstein uczył się gry na skrzypcach, znajdując ukojenie i inspirację w muzyce przez całe życie. Często mówił, że gdyby miał obrać inną drogę, zostałby muzykiem.
Praca po godzinach: wiele ze swoich najsłynniejszych koncepcji opracował w wolnym czasie pracując w Szwajcarskim Urzędzie Patentowym w Bernie.
Różne obywatelstwa: Einstein posiadał różne obywatelstwa w ciągu swojego życia, w tym niemieckie, szwajcarskie i amerykańskie.
Niemieckojęzyczny bezpaństwowiec: sam profesor uważał się za niemieckojęzycznego bezpaństwowca, pochodzenia żydowskiego. Zawsze protestował przeciwko przypisywaniu jego osiągnięć któremukolwiek z państw. Jedynym językiem, którym dobrze władał był niemiecki i wszystkie jego publikacje były napisane w tym języku. Pomimo długiego pobytu w USA jego znajomość angielskiego sprowadzała się do najprostszych zwrotów.
Laureat Nagrody Nobla: pomimo wielu nominacji to nie Szczególna Teoria Względności przyniosła Einsteinowi to najwyższe naukowe wyróżnienie. Otrzymał ją dopiero 16 lat po swoim cudownym roku 1905 za wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego. Uczony nigdy nie odebrał nagrody osobiście.
11 noblowskich nominacji: Einstein był nominowany do tej prestiżowej nagrody w 11 różnych latach. Jego kandydaturę zgłaszało 40 różnych naukowców, w tym 12 z nich kilkukrotnie. Licząc wszystkie pojedyncze zgłoszenia otrzymał ich w sumie 62.
Zagadki logiczne: Einstein lubił tworzyć zagadki logiczne. Jedną z najsławniejszych jest zagadka, w której w oparciu o podane cząstkowe informacje należy odpowiedzieć na pytanie; kto hoduje rybki? Sam autor twierdził, że tę zagadkę może poprawnie rozwiązać jedynie 2% populacji ludzi.
Jego odręczny list osiągnął wartość 1,2 mln dolarów: 26 października 1946 Einstein wysłał jednostronicowy list w języku niemieckim do polsko-amerykańskiego profesora Ludwika Silbersteina, znanego wówczas krytyka niektórych jego teorii. List pozostał w archiwach rodziny Silbersteina i został sprzedany w roku 2021 na aukcji prowadzonej przez bostońską firmę RR Auction. Cena wywoławcza wynosiła 400 tys. dolarów.
Nie nosił skarpetek: wręcz ich nie znosił. Ponadto niektóre biografie sugerują, że był osobą raczej niechlujną i miewał problemy z higieną. Uwielbiał za to palić fajkę, ponieważ wierzył, że „pomaga spokojnie i obiektywnie osądzać ludzkie sprawy”.
Mózg Einsteina: zanim skremowano ciało Einsteina, Thomas Stoltz Harvey, patolog szpitala w Princeton, wyjął bez pozwolenia rodziny jego mózg. Harvey miał nadzieję, że w przyszłości neurobiologia będzie mogła odkryć, co sprawiło, że fizyk był tak inteligentny.
Choroba psychiczna drugiego syna: drugi syn Eduard cierpiał na schizofrenię. Ponad 30 lat ze swego 55-letniego życia spędził w szpitalu psychiatrycznym.
Propozycja zostania prezydentem Izraela: w listopadzie 1952 r. Einsteinowi zaproponowano zostanie drugim prezydentem niedawno powstałego państwa Izrael, na co się nie zgodził.
Człowiek stulecia: w roku 1999 magazyn Time przyznał mu tytuł Człowieka Stulecia.
Nazwiskiem uczonego nazwano pierwiastek chemiczny: pierwiastek nr 99, z rodziny aktynowców, odkryty w połowie XX w., nazwano Ajnsztajn (łac. einsteinium), w skrócie Es.
Film poświęcony uczonemu: w 2017 roku powstał 10-odcinkowy fabularyzowany serial dokumentalny pod tytułem „Geniusz”, zrealizowany przez National Geographic.
Relacje ze Starszym Synem
Pierwszy syn, Hans, też został naukowcem, ale w innej dziedzinie, niż ojciec. Uzyskał tytuł profesora inżynierii lądowej.
Najprawdopodobniej rozstanie rodziców bardzo wpłynęło na 15-letniego Hansa. O jego edukację dbała jego matka i on sam. Rozpoczął studia na tej samej uczelni, co rodzice i ukończył je z wyróżnieniem. Początkowo jego ojciec wybór inżynierii lądowej jako drogi naukowej nazwał „obrzydliwym pomysłem”. Przez cały okres studiów trwał konflikt ojca z synem.
Ponadto w 1927 roku Hans wziął ślub z Friedą Knecht. Ojciec nie pochwalał związku syna do tego stopnia, że zabronił mu mieć z nią dzieci, a wybrankę starszego syna nazywał „prostą kobietą”.
Pomimo zakazów ojca, Hans miał z Friedą trzech synów. Wspólnie adoptowali też dziewczynkę o imieniu Evelyn. Podobnie jak ojciec, w 1933 roku został zmuszony do opuszczenia domu w Niemczech i wyjechał do USA.
W 1947 roku przyjął propozycję pracy na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkley, gdzie wykładał inżynierię aż do swojej śmierci w 1973 roku. Frieda zmarła w roku 1958.
Choć związek ojca z synem nigdy nie stał się serdeczny, udało im się stworzyć nić porozumienia. Hans przez cały czas korespondował z ojcem i nawzajem pisali do siebie o sukcesach i porażkach zawodowych. Ojciec nigdy jednak nie pogodził się z tym, że syn wybrał inżynierię zamiast fizyki.
Sam Hans był jednak zadowolony ze swojego życia, a przede wszystkim z tego, że udało mu się wyjść z cienia rzucanego przez genialnego ojca. Zdobył kilka nagród i choć żadna z nich nie była Noblem, czerpał ogromną satysfakcję ze swojej pracy zawodowej. W 1988 r. Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierii Lądowej utworzyło nagrodę jego imienia w celu honorowania wybitnych zasług w badaniach nad erozją, sedymentacją i rozwojem dróg wodnych.
Czy Einstein Miał Zespół Aspergera?
Dużo wskazuje na to, że genialny fizyk miał Zespół Aspergera - podobnie jak Isaac Newton czy Wolfgang Amadeusz Mozart. Ten zespół to jeden z odcieni tzw. neuroróżnorodności, o której piszemy szeroko w osobnym artykule. Ma związek z inną budową układu nerwowego i objawia się m.in. upośledzeniem pewnych umiejętności społecznych, które były typowe również dla tego geniusza fizyki.
Wspomniany wcześniej mózg był przez lata badany przez różnych neurologów. Jedno z badań sugeruje, że genialne zdolności właściciela wynikały z nietypowej budowy kory przedczołowej, odpowiedzialnej za mowę i wyobraźnię, która była zdecydowanie większa niż w przypadku „normalnego” mózgu każdej innej osoby.
Najważniejsze punkty do zapamiętania
Albert Einstein urodził się 14 marca 1879 roku w Ulm, w Niemczech, w rodzinie żydowskiej.
Rozwinął szczególną i ogólną teorię względności, które zmieniły fundamentalne założenia nauki o czasie, przestrzeni i grawitacji.
Jego odkrycia miały ogromny wpływ zarówno na teoretyczną fizykę, jak i praktyczne technologie, takie jak GPS czy lasery.
Znaczące okresy swojego życia spędził w Szwajcarii i USA, wnosząc bezcenny wkład do rozwoju zarówno nauki, jak i społeczeństw i pracując nieustannie aż do swojej śmierci w 1955 roku w Princeton.
Był gorącym orędownikiem pokoju, demokracji i praw obywatelskich.
W życiu prywatnym był, delikatnie mówiąc, ekscentrykiem i nie radził sobie w relacjach międzyludzkich. Nie sprawdził się też jako mąż i ojciec.
Jego dorobek zawodowy nadal inspiruje i prowadzi społeczność naukową, i prawdopodobnie będzie to robić przez wiele pokoleń. Bezpośredni wpływ, który wywarł na wielu badaczy tajemnic wszechświata jest niezaprzeczalny.
Dziedzictwo Alberta Einsteina wykracza również poza jego osiągnięcia naukowe. Był gorącym orędownikiem pokoju, wypowiadając się przeciwko nacjonalizmowi i wyścigowi zbrojeń. Jego liczne publikacje i cytaty dotyczą filozofii, ludzi, życia, religii i często pełne są wyjątkowego poczucia humoru.
Równocześnie jego życie prywatne nie może być dobrym przykładem dla innych. Z dużym prawdopodobieństwem wytłumaczeniem wielu zachowań może być neurologiczna odmienność, z której sam nie mógł sobie zdawać sprawy, gdyż w tamtym czasie nauka nie znała jeszcze takich pojęć jak spektrum autyzmu, czy Zespół Aspergera.
Bibliografia
Hieghfield R, Carter P, "Prywatne Życie Alberta Einsteina", Prószyński i S-ka
Zapiski autobiograficzne, tłum. Jacek Staruszkiewicz, Znak, ISBN 83-7006451-5
5 prac, które zmieniły oblicze fizyki, przedmowa: Roger Penrose, wstęp i komentarz: John Stachel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, ISBN 83-2350126-2.
https://nauka.rocks
Comments