Coaching zespołowy to dynamiczne narzędzie, które wspiera rozwój zespołów poprzez budowanie skutecznej komunikacji, poprawę współpracy w zespole oraz wyposażenie uczestników w techniki i narzędzia, które przyspieszają osiąganie wspólnych celów.
Współczesne organizacje coraz częściej sięgają po tę metodę, aby zwiększyć zaangażowanie pracowników i poprawić efektywność wspólnej pracy.
W artykule pokażemy, że coaching zespołowy jest skutecznym narzędziem poprawy efektywnej współpracy, wyjaśnimy jak działa, i uzasadnimy dlaczego warto go wdrożyć w swojej organizacji.
Czym Jest Coaching Zespołowy?
Coaching zespołowy to proces, w którym certyfikowany trener lub coach pracuje z zespołem, aby wspólnie osiągnąć wyznaczone cele. W przeciwieństwie do procesu indywidualnego, w którym coach pracuje z jedną osobą i opiera się na jej zasobach, tutaj wykorzystuje się zasoby wszystkich członków grupy oraz interakcje, w jakie wchodzą pomiędzy sobą.
Ta forma rozwoju osobistego i zawodowego może pełnić różne funkcje w zależności od celu wybranego dla danego zespołu. Może to być rozwijanie konkretnych umiejętności i kompetencji (np. komunikacja w zespole, budowanie relacji z innymi, aktywne słuchanie, przekazywanie informacji zwrotnej, asertywność, radzenie sobie ze stresem, zarządzanie czasem itp.), ale mogą to być również inne cele wyznaczone przez szefa zespołu - wszystko zależy od kontekstu biznesowego oraz tego, czego zespół potrzebuje najbardziej.
Generalnie możemy rozróżnić następujące rodzaje coachingu zespołowego:
praca zespołowa,
jednostka w grupie,
jednostka na tle grupy.
Praca zespołowa
Zespół pracuje nad wspólnie ustalonym celem lub zadaniem, które dotyczy zespołu jako całości. Zwykle jest to rozwijanie umiejętności wskazanych przez szefa zespołu lub realizacja określonego celu. Sam lider zespołu może, ale nie musi uczestniczyć w takim rodzaju coachingu.
Coaching rozwojowy ma na celu wsparcie rozwoju umiejętności i poszerzanie samoświadomości jednostek. W coachingu relacyjnym kluczowym elementem jest skupienie na relacjach między członkami zespołu i budowanie wzajemnego zaufania. Natomiast coaching projektowy koncentruje się na pomocy przy prowadzeniu określonego projektu i osiąganiu celów dla niego wyznaczonych.
Jednostka w grupie
Każdy uczestnik pracuje w grupie na rzecz siebie oraz grupy jako całości. Temat do pracy definiuje zespół i jest on uniwersalny lub taki, który można zuniwersalizować (np. nowy projekt biznesowy). W tej formie coachingu wszyscy pełnią takie same role w grupie, tzn. każdy z uczestników ma równe i pełne prawa do zabierania głosu. Istotnym elementem jest to, aby wszyscy uczestnicy chcieli pracować w tak dobranej grupie. W przeciwnym razie dużo trudniej będzie poradzić sobie z problemem.
Jednostka na tle grupy
W tej wersji to jednostka pracuje ze swoim dylematem, tematem lub celem. Ale grupa uczestniczy jako tło udzielając równocześnie aktywnego feedbacku. Tak więc grupa działa jako "zbiorowy coach" dla dobra jednostki.
Kluczowe Elementy Procesu Coachingowego
Proces coachingu zespołowego składa się z kilku etapów:
Przedstawienie możliwości rozwojowych - wyjaśnienie w czym może pomoc team coaching.
Diagnoza sytuacji zespołu – zebranie informacji na temat potrzeb. Ten etap może (ale nie musi) odbywać się przy udziale coacha.
Wyznaczanie celów – szef lub zespół wspólnie ustalają cele do pracy w ramach całego procesu.
Wprowadzenie do procesu - coach przygotowuje uczestników prezentując zasady współpracy oraz odpowiada na wszelkie i pytania i wątpliwości. Absolutnie kluczowe jest to, aby wszyscy uczestnicy sami chcieli brać udział w procesie.
Regularne sesje coachingowe – coach pomaga rozpocząć każdą sesję, a potem facylituje jej przebieg. Monitoruje też postępy i pomaga weryfikować osiągnięcia. Członkowie zespołu uczą się od siebie nawzajem lub odpowiadają na interwencje coacha.
Zamknięcie procesu - podsumowanie całości współpracy. W szczególności sprawdzenie, czy wyznaczone cele zostały osiągnięte.
Dzięki tym etapom zespół osiąga lepsze wyniki i buduje trwałe relacje.
Team Coaching a Coaching Indywidualny – Jakie Są Różnice?
Podstawowa różnica między team coachingiem, a coachingiem indywidualnym polega na nadrzędnym celu:
W coachingu indywidualnym praca skupia się na jednostce i jej celach.
W team coachingu głównym celem jest efektywność zespołu oraz relacje między jego członkami.
Oba podejścia mogą się uzupełniać: np. szef zespołu może korzystać z coachingu indywidualnego, jednocześnie wdrażając coaching zespołowy w swojej grupie.
Jak Pracuje Coach Zespołowy? Jakie Umiejętności Powinien Mieć Efektywny Coach?
Coach zespołowy pełni rolę przewodnika, który towarzyszy wspólnej pracy i pomaga zarówno całej grupie, jak i poszczególnym osobom. To trudna i wymagająca rola, a w jej skład wchodzą m.in.:
Uzgadnianie priorytetów i definiowanie mierzalnych celów.
Uczenie komunikacji interpersonalnej i budowania relacji międzyludzkich.
Rozwijanie dojrzałej asertywności przy jednoczesnym tworzeniu wzajemnego zaufania.
Rozwiązywanie konfliktów w sposób konstruktywny.
Poszerzanie samoświadomości każdego uczestnika, szczególnie w obszarze tzw. 'ślepych punktów" oraz mocnych i słabych stron.
Pomoc w rozwoju indywidualnych kompetencji każdego członka zespołu.
Dobry coach zespołowy powinien posiadać:
Doświadczenie w pracy z zespołem - dobrym przykładem mogą być praktyczne umiejętności trenerskie.
Umiejętność słuchania – to fundament pracy coachingowej i kluczowa kompetencja w komunikacji interpersonalnej, rozwiązywaniu problemów i budowaniu relacji.
Wyczucie dynamiki zespołu – chodzi tu o wyczucie kiedy należy interweniować, a kiedy pozwolić uczestnikom sesji działać samodzielnie. Generalnie prowadzący powinien być "przezroczysty" dla grupy i pracować w tle.
Elastyczność i bogaty wachlarz technik – z jednej strony dysponowanie szeroką wiedzą, a z drugiej zdolność wybierania odpowiedniego podejścia w zależności od sytuacji są kluczowe dla pomyślności procesu.
Zdolność zadawania mocnych pytań – najważniejsze jest zadawanie właściwych pytań we właściwym momencie.
Zdolność przezwyciężania konfliktów – poprzez wykorzystanie sporów w zespole, jako okazji do nauki.
Na pewno zaletą będzie posiadanie profesjonalnych certyfikacji wydawanych przez takie organizacje jak International Coach Federation (ICF).
Dobra praca prowadzącego przekłada się na lepsze wyniki grupy, ale w tej pracy chodzi o to, aby to poszczególni członkowie wnosili do tych wyników jak największy wkład i dzięki temu byli też z siebie dumni.
Konkretnym przykładem może być sytuacja, gdy nowy zespół musi szybko nauczyć się dobrej komunikacji, aby jak najlepiej się wzajemnie poznać i lepiej wykorzystać mocne strony każdego z członków. Takim zespołem może też być klasa w szkole.
Metody i Techniki Stosowane w Coachingu Zespołowym
Coach stara się pomóc członkom zespołu na bardzo różne sposoby. Taka współpraca to bardzo dynamiczny proces i dlatego tak wiele zależy od wybrania techniki jak najlepiej odpowiadającej potrzebie danej chwili.
Metody i techniki mogą być następujące:
Facylitacja dyskusji,
Dzielenie się swoimi obserwacjami,
Przekazywanie konstruktywnego feedbacku,
Uczenie się poprzez doświadczenie, eksperymentowanie, porównywanie,
Sesje myślenia kreatywnego (np. tzw. brainstorming),
Praca w mniejszych podgrupach i prezentowanie wniosków do całego gremium,
Odgrywanie scenek i udział w praktycznych ćwiczeniach,
Filmowanie zachowań i ich wspólna analiza,
Wymiana doświadczeń i aktywne wyciąganie wniosków, również z błędów własnych i cudzych,
Wspólne tworzenie list dobrych praktyk.
Dzięki tym narzędziom zespół może lepiej przyswajać nowe umiejętności i realizować cele. Jedną z kompleksowych metod najczęściej stosowanych w Polsce jest tzw. Action Learning. Wśród innych modeli stosowanych na świecie warto wymienić 5Cs (ang. Context, Clarity, Coordination, Commitment, Capability), GROW, OSKAR, SCORE i ORSC.
Przykłady Zastosowania Coachingu Zespołowego w Rozwoju Umiejętności Zespołowych i Zarządzaniu
Team coaching to nie tylko poprawa relacji, ale także rozwijanie konkretnych umiejętności:
Efektywna komunikacja – kluczowa dla dobrej współpracy i realizacji wspólnych celów.
Podejmowanie decyzji – klarowanie priorytetów, odsiewanie spraw ważnych od mniej istotnych, wypracowywanie kompromisów.
Zarządzanie czasem i priorytetami – lepsze organizowanie zarówno pracy osobistej, jak i całej grupy.
Dzięki coachingowi, zespół staje się mocniejszy, bardziej sprawny, a jego członkowie bardziej zaangażowani i samodzielni.
Coaching zespołowy może pomóc w bardzo różnych sytuacjach. Wśród nich na pierwszym miejscu wymienić należy następujące przypadki:
Nowy zespół – budowanie relacji i zaufania od podstaw.
Zespół projektowy – poprawa efektywności współpracy i skupieni na realizacji wspólnych celów.
Organizacja w zmianie – wsparcie podczas restrukturyzacji lub transformacji.
Jednym z ważniejszych aspektów jest pomoc w rozwiązywaniu konfliktów. Odbywa się to poprzez następujące kroki główne:
Rozpoznawanie źródeł nieporozumień – coach analizuje przyczyny napięć.
Mediacja – coach prowadzi zaangażowane strony do znalezienia wspólnego rozwiązania.
Budowanie zaufania – które następuje dzięki ćwiczeniu otwartej komunikacji w bezpiecznym środowisku.
Dlaczego Coaching Zespołowy Jest Skuteczną Metodą Pracy?
Coaching zespołowy pomaga organizacjom w różnych obszarach. Oto one:
Poprawa efektywności zespołowej – dzięki coachingowi zespoły lepiej wykorzystują swój potencjał. Urzeczywistnia się stwierdzenie, że wartość zespołu to więcej, niż prosta suma wartości jego członków.
Wzrost zaangażowania i odpowiedzialności – członkowie zespołu czują się bardziej zmotywowani, gdy mają jasno określone role i cele. Uczą się również, że ich głos się liczy i że od każdego można nauczyć się cos wartościowego.
Rozwiązywanie problemów i konfliktów – dzięki wsparciu coacha zespół uczy się samodzielnie przezwyciężać trudności i generować dobre pomysły.
Wypracowanie spójnego podejścia akceptowanego przez wszystkich – zaangażowanie całej grupy do wypracowania nowego rozwiązania gwarantuje wysoki "buy in" na samym początku i późniejsze zaangażowanie przy realizacji celów. Przykładem może być wypracowanie nowych strategii rozwoju pracowników w dziale HR.
Firmy, które wprowadziły takie podejście do grupowego angażowania swoich ludzi, zauważyły niewątpliwy wzrost produktywności i redukcję nieporozumień między pracownikami.
Weryfikacja efektywności - jak mierzyć skuteczność coachingu grupowego
Sprawdzanie i mierzenie skuteczności coachingu może odbywać się na różne sposoby. Dużo zależy od tego jakie cele i w jaki sposób zostały wyznaczone do osiągniecia. Jeżeli sformułowane je w sposób mierzalny - same w sobie są najlepszym sposobem na weryfikację wyników pracy.
Inną metodą jest skorzystanie z kwestionariuszy i testów. Pierwsza grupa takich kwestionariuszy to zbadanie opinii uczestników biorących udział w procesie.
Druga grupa to zbadanie poziomu wybranych umiejętności lub zachowań poszczególnych jednostek tuż przed i zaraz po zakończeniu wszystkich spotkań.
Trzecia grupa to narzędzia służące do diagnostyki zespołu takie jak DISC, Insights Discovery czy ILM72. W tym przypadku również najlepiej jest zrobić badania porównawcze.
Najprostszym i najszybszym sposobem jest zastosowanie metody NPS (ang. Net Promoter Score) i poproszenie każdego uczestnika o udzielenie odpowiedzi na jedno pytanie:
W skali od 1-10 jak bardzo poleciłbyś swojemu koledze udział w takim procesie?
W Internecie znajdziesz wiele źródeł opisujących jak wylicza się wskaźnik NPS i co to oznacza.
Książka "Coaching zespołowy. Praktyczny przewodnik dla liderów, trenerów, konsultantów i nauczycieli" - Rafał Szewczak, Joanna Grela, Michał Bloch.
Jeśli szukasz dobrej książki, warto wziąć pod uwagę pozycje napisaną przez trójkę doświadczonych profesjonalistów i praktyków zarazem. Jak można przeczytać we wstępie:
Za jej pośrednictwem dzielą się wiedzą z zakresu wspierania zespołów w rozwoju (...), ale też w powstawaniu, integrowaniu czy odradzaniu się grupy projektowej. W kolejnych pięciu częściach tego poradnika wprowadzają w temat, krok po kroku prezentują schemat prawidłowo przebiegającego procesu, pokazują modele, techniki i narzędzia, jakimi w swojej pracy posługuje się coach zespołowy, poruszają temat coachingowej superwizji oraz przytaczają konkretne przykłady udanych procesów, jakie sami przeprowadzili.
Podsumowanie: Dlaczego Warto Wdrożyć Coaching Zespołowy?
Coaching zespołowy to skuteczna metoda wspierania rozwoju grup i całych organizacji. Dzięki pracy z coachem zespół zyskuje:
Poprawę komunikacji.
Wzrost zaangażowania i wzajemnego zaufania.
Wyższą efektywność w realizacji celów.
Rozwinięcie indywidualnych umiejętności poszczególnych członków.
Jeśli chcesz, aby Twój zespół osiągał lepsze wyniki, rozważ wdrożenie team coachingu – narzędzia, które przekłada się na trwałe, pozytywne zmiany na poziomie kultury organizacyjnej.
Sprawdź Inne Zasoby Dostępne na Portalu Empowerment Coaching
Dowiedz się kim jest dobry coach?
Poznaj różne rodzaje coachingu
Zrozum coachingowy styl przywództwa
Dowiedz się czym jest przywództwo służebne
Coaching vs Mentoring - podobieństwa i różnice
Kompendium wiedzy nt. coachingu i mentoringu
Comments