15 sty 20227 minut(y) czytania

David Clutterbuck: ojciec współczesnego mentoringu

David Clutterbuck-biografia ojca mentoringu w Europie-Empowerment Coaching Kraków blog — photo source: https://davidclutterbuckpartnership.com

Profesor David Clutterbuck określany jest mianem ojca współczesnego mentoringu. Jest jednym z najbardziej płodnych pisarzy nt. zarządzania w Europie. Napisał ok. 70 książek i setki artykułów dot. mentoringu, coachingu oraz szeroko rozumianego tematu zarządzania i przywództwa.

Prof. David Clutterbuck jest też seryjnym przedsiębiorcą, który zbudował i sprzedał dwie firmy konsultingowe. Jest znakomitym i nietuzinkowym mówcą publicznym, cieszącym się dużym zainteresowaniem na całym świecie. Wg danych dostępnych w sieci na swoim koncie ma co najmniej 2 000 wystąpień.

Obecnie jednym z jego najważniejszych celów jest wyszkolenie w ciągu pięciu lat populacji pięciu milionów coachów i mentorów dla dzieci ze szkół podstawowych. Piękna wizja!

Poznajmy jego biografię, dokonania i wpływ na dzisiejszy kształt mentoringu w Europie.

David Clutterbuck: krótka biografia

Kluczowe fakty:

Na początku lat 80 wprowadził w Europie mentoring
Jest współzałożycielem European Mentoring & Coaching Council (EMCC), a obecnie jej Specjalnym Ambasadorem
Profesor wizytujący Henley Business School (Reading University), Sheffield Hallam, Oxford Brookes i York St John University
Prowadzi globalną sieć ekspertów ds. coachingu i mentoringu o nazwie Coaching and Mentoring International
Ma reputację osoby zadającej „masowo trudne pytania”, które zmuszają ludzi i organizacje do myślenia
Każdego roku podejmuje nowe wyzwanie i uczy się czegoś nowego (np. przez jeden rok występował jako komik w stand-up'ach)
Pracuje z uczącymi się oraz niepełnosprawnymi społecznie dziećmi i dorosłymi w celu promowania włączenia społecznego
Jest również autorem opowiadań dla dzieci
Przewodniczy komitetowi badawczemu London School of Comedy, badającym wpływ śmiechu na społeczne i dobre samopoczucie
Uwielbia być dziadkiem!

David Clutterbuck - wczesne życie i początek odkryć

David Clutterbuck urodził się w roku 1947 roku w Londynie. Ma jedną siostrę, Susan. W maju 1970 roku (dość szybko!) ożenił się z Pauliną. Mają czterech synów, a ich czwarte dziecko ma zarówno zespół Downa, jak i rozpoznanie zespołu autystycznego. To wyjaśnia, dlaczego zarówno David, jak i jego żona aktywnie angażują się w tworzenie możliwości dla osób ze specjalnymi potrzebami.

Jego pierwszym wykształceniem był tytuł licencjata w dziedzinie literatury angielskiej na Christ’s College w Finchley.

Już w roku 1969, w wieku 22 lat, rozpoczął swoją pierwszą pracę. Wystartował jako dziennikarz w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych rządu Wielkiej Brytanii, gdzie najpierw redagował czasopismo naukowe dla Brytyjskiego Towarzystwa Energii Jądrowej, a następnie pracował jako redaktor wiadomości technologicznych w New Scientist.

Potem przeniósł się do McGraw-Hill jako dziennikarz zarządzający i tutaj, jak przedstawiciel magazynu International Management, podróżował po świecie i relacjonował dobre praktyki w zarządzaniu.

W tej roli wprowadził do świata zachodniego wiele nowych pomysłów i koncepcji zarządzania. Wśród nich było to, co teraz nazywa się feedbackiem 360. Odkrył je w Rosji, gdzie zostało zaprojektowane przez komunistyczny związek zawodowy, Komsomoł, aby utrzymać menedżerów w ryzach.

Działalność biznesowa Davida Clutterbuck

Pierwszą firmą Davida Clutterbuck była założona w 1982 r. The Item Group, butikowa firma doradcza zajmująca się tematami komunikacji wewnętrznej. Jako jedyna przetrwała w pierwszej piątce najlepszych butików, po upadku sektora pod koniec lat 90. W 2002 roku, gdy firma z powrotem zaczęła przynosić zyski, Clutterbuck wynajął doradcę finansowego, aby przeprowadzić wykup pracowniczy firmy przez kadrę zarządzającą. Potem The Item Group zostało sprzedane z zyskiem innej firmie doradczej.

W tym samym czasie, w latch 80, David utworzył Clutterbuck Associates działające w sektorze dziennikarstwa biznesowego. Wydał w tym czasie dwie przełomowe książki, które rozpropagowały jego imię i pomogły rozwinąć firmę. W efekcie końcowym Clutterbuck Associates zostało sprzedane amerykańskiej korporacji outsourcingowej GP Strategies w 2008 roku.

Pierwsza książka pt. "The Winning Streak" (pol. zwycięska passa), napisana wspólnie z Walter'em Goldsmith, ówczesnym dyrektorem generalnym Institute of Directors i wydana w r. 1985 sprzedała się w ponad 100 000 egzemplarzy.

Wymyślona jako brytyjska wersja In Search of Excellence autorstwa Petersa i Watermana, wykorzystywała bardziej solidną metodę badawczą w celu zidentyfikowania wspólnych cech spółek giełdowych osiągających wysokie wyniki.

W kolejnym tomie pt. "The Winning Streak Mark II" wydanym w r. 1998 Clutterbuck i Goldsmith zbadali powtórnie, co stało się z tymi firmami na przestrzeni czasu, analizując, czego potrzeba, aby pozostać na szczycie.

Druga książka pt. "Everyone needs a mentor" (pol. każdy potrzebuje mentora) była osobistym sukcesem Clutterbucka. Była pierwszą książką o mentoringu rozwojowym, opublikowaną w Europie w czasie, w którym w Stanach Zjednoczonych ukazała się książka pt. "Mentoring at Work", autorstwa Kathy E. Kram. Kathy była naukowcem z Boston University i kilka lat wcześniej zaraziła Clutterbucka tematem mentoringu. Do dziś ukazała się już piąta edycja książki prof. Davida Clutterbucka, a na całym świecie sprzedano setki tysięcy jej egzemplarzy.

Warto wspomnieć, że te dwie książki nt. mentoringu reprezentują dwie różne tradycje i koncepcje tej metody rozwoju.

W tradycji europejskiej mentor wykorzystuje swoją mądrość, aby pomóc innej osobie stać się mądrzejszą. W tradycji amerykańskiej ta rola jest przytłumiona przez bardziej praktyczną formę sponsoringu. Język użyty w każdym przypadku ilustruje różnicę: mentee (ktoś, komu pomagamy zastanowić się) kontra protege (dosłownie ktoś, kto jest chroniony).

Clutterbuck często odnosił się do metafory mówiącej, że ta różnica dotyczy dwóch odrębnych manifestacji Bogini Ateny: jako Bogini Mądrości i jako Bogini Sztuk Walki.

David Clutterbuck i powstanie EMCC

W 1992 roku Clutterbuck współpracował z David'em Megginson, aby założyć Europejskie Centrum Mentoringu na Sheffield Hallam University. Celem organizacji było zgromadzenie zarówno naukowców, jak i praktyków w celu pogłębiania wiedzy i dobrych praktyk dot. mentoringu.

W 2002 roku objęto zakresem również coaching, a EMC przekształciło się w European Mentoring and Coaching Council (EMCC), obecnie największą organizację reprezentującą razem coachów i mentorów w Europie.

David Clutterbuck-biografia-ojca mentoringu w Europie-Empowerment Coaching Kraków blog 2

W tym momencie ścieżka Clutterbucka mocno skrzyżowała się ze ścieżką Sir John''a Whitmore, uważanego za ojca coachingu biznesowego, o którym piszemy osobno w dedykowanym felietonie.

W EMCC David Clutterbuck pełnił różne role, w tym Szefa Badań, a obecnie Specjalnego Ambasadora, odpowiedzialnego za wspieranie rozwoju nowych oddziałów krajowych.

Ponadto w latach 90 prace, pisanie i doradztwo Clutterbuck'a w coraz większym stopniu obejmowały ład korporacyjny. Został doradcą brytyjskiej National School of Government, projektując procesy oceny zarządu i szkoląc nowo mianowanych dyrektorów.

Od 2000 roku skupił się na eksploracji mentoringu, coachingu, coachingu zespołowego i zarządzania talentami. Kierował zespołem opracowującym Międzynarodowe Standardy Programów Mentoringu i Coachingu oraz szeregiem dalszych badań dotyczących coachingu i mentoringu, z których wiele podważało przyjęte dotychczas założenia.

Na przykład książka pt. "Beyond Goals - Effective Strategies for Coaching and Mentoring", napisana wspólnie z Susan David i David'em Megginson, maluje znacznie bardziej złożony obraz procesu wyznaczania celów oraz ich realizacji.

Autorzy piszą w niej m.in.:

Cóż innego zawiera się w relacjach rozwojowych jeśli nie wyznaczanie i dążenie do osiągania celów? Obecność celów w programach coachingu i mentoringu jest w dużej mierze niekwestionowana, jednak rośnie liczba dowodów na to, że standardowa recepta ambitnych celów SMART nie zawsze jest odpowiednia – a nawet potencjalnie niebezpieczna – w kontekście złożonego i szybko zmieniającego się świata. Książka "Beyond Goals" rozwija standardową teorię wyznaczania celów, łącząc najnowocześniejsze perspektywy liderów coachingu i mentoringu. Od psychologii po neuronaukę, od teorii chaosu po teorię sieci społecznościowych, autorzy oferują różnorodne i przekonujące spostrzeżenia zarówno na temat zalet, jak i ograniczeń dążenia do celu. Rezultatem jest bardziej zniuansowane zrozumienie celów i wniesienie dla praktyków większego wpływu i wyrafinowania do ich zobowiązań wobec klientów. Konsekwencje tej ponownej oceny są istotne dla wszystkich osób praktykujących jako coachowie i mentorzy lub zarządzających inicjatywami coachingowymi lub mentorskimi w organizacjach. - Clutterbuck, Coaching

W 2007 roku Clutterbuck opublikował książkę "The Talent Wave" będącą wynikiem czterech lat wywiadów prowadzonych ze specjalistami HR i innymi osobom, które odpowiadały na następujące pytanie:

„Jeśli praktyka HR w planowaniu sukcesji i zarządzaniu talentami działa, to dlaczego niewłaściwi ludzie tak często trafiają na szczyt?”

Badanie wykazało, że w znacznej części to praktyki HR przyczyniały się do problemu, przyjmując proste, liniowe podejście systemowe do złożonych, adaptacyjnych systemów, które zagrażają relacji między pracodawcą, a pracownikiem. Z tej książki wyewoluowała później koncepcja systemowego zarządzania talentami w organizacjach.

Wydana w tym samym roku książka pt. "Coaching the team at Work" miała z kolei na celu zebranie bazy dowodowej dla powstającej dyscypliny coachingu zespołowego, łącząc zarówno literaturę akademicką, jak i doświadczenia dobrych praktyk biznesowych.

David Clutterbuck i model PERILL

Opracowany model został potem gruntownie zrewidowany w 2018 roku i zaowocował powstaniem Modelu PERILL uwzględniającego funkcje i dysfunkcje zespołu. Skrót PERILL pochodzi od:

Purpose and Motivation,
External Processes (stakeholder interactions),
Relationships,
Internal Processes,
Learning Processes
Leadership

i w tym modelu wszystkie sześć elementów tworzy złożony, adaptacyjny system.

David Clutterbuck-biografia-ojca mentoringu w Europie-Empowerment Coaching Kraków blog 3

Inne ważne badania obejmowały opracowanie modelu dojrzałości coacha, opartego na obserwacji setek trenerów w Coach Assessment Centre. Model sugeruje, że Coachowie ewoluują poprzez etapy tożsamości i postrzegania swojej pracy i siebie.

Na najwcześniejszym etapie robią coaching dla klientów.
Wraz z większą pewnością siebie i wzrostem umiejętności ewoluują do coachingu z klientami. Dzięki szerokiej refleksji nad swoją praktyką przechodzą do etapu, w którym integrują to, co robią jako coach, z tym, kim są jako człowiek.
W końcu ewoluują w fazę „systemowej eklektyki”, gdzie „they hold the client, while the client has the conversation they need to have with themselves””.

Każdy z tych etapów wymaga kolejnych poziomów dojrzałości społeczno-emocjonalnej i poznawczej u Coacha.

Wśród innych książek napisanych przez profesora Clutterbuck możemy znaleźć takie tytuły jak: "The leader's guide to being coached", "Powerful questions for coaches and mentors", "Powerful questions for team coaches", "Making the most of developmental mentoring", a nawet tytuł "Writing your first book".

Jak widać, profesor jest osobą utalentowaną i bardzo wszechstronną. Niemniej jednak niezmiennie dwa obszary pozostają w centrum jego zainteresowań - to coaching i mentoring biznesowy. Clutterbuck słynie też ze swojego poczucia humoru oraz niewyczerpanej energii.

Sam fakt, że w wieku 70 lat wyznaczył sobie cel stworzenia populacji pięciu milionów coachów i mentorów wspierających dzieci na całym świecie mówi sam za siebie.

Co cechuje dobrego Mentora

Na koniec zapraszam do obejrzenia 3 min filmu, w którym profesor David Clutterbuck z gracją i zaangażowaniem opowiada jaki powinien być dobry mentor, w szczególności jakie kompetencje dobry mentor powinien posiadać.